GIẢI PHÁP NÀO ĐỐI PHÓ VỚI DỊCH BỆNH TPD HIỆN NAY

GIẢI PHÁP NÀO ĐỐI PHÓ VỚI DỊCH BỆNH TPD HIỆN NAY

Bệnh mờ đục hậu ấu trùng tôm (Translucent Post -Larvar Disease) thường được gọi tắt là bệnh TPD được phát hiện đầu tiên tại Trung Quốc vào cuối năm 2019. Thời gian đầu bệnh bùng phát ở phía Nam Trung Quốc. Đến tháng 4-5/2020 bệnh lây lan lên các tỉnh phía Bắc. Hậu quả, năm 2020 có đến trên 80% trại giống, trại gièo tại Trung Quốc phải đóng cửa. Sau đó bệnh TPD đã lan các nước lân cận trong đó có Việt Nam. Dịch bệnh TPD gây thiệt hại rất lớn cho các trại giống và người nuôi tôm thịt tại Việt Nam 3 năm trở lại đây.

Công trình nghiên cứu của Zou Y và công sự (2020) đã công bố: nguyên nhân gây ra bệnh TPD được xác định do loài vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus (Vp-JS20200428004-2) thuộc chủng Vibrio parahaemolyticus. Một điểm đáng lưu ý, loài Vibrio parahaemolyticus gây bệnh TPD khác với loài Vibrio parahaemolyticus gây bệnh hoại tử gan tuỵ cấp hay còn gọi là hội chứng tôm chết sớm EMS. Tuy nhiên, loài Vibrio parahaemolyticus gậy ra bệnh TPD có độc tố mạnh hơn rất nhiều so với loài gây ra bệnh EMS.

Tôm bị nhiễm bệnh TPD thường xuất hiện các triệu chứng đặc trưng như: gan tuỵ trở nên nhợt nhạt hoặc không màu, đường tiêu hoá trống rỗng, làm cho tôm trở nên trong suốt, chính vì vậy bệnh này còn có tên gọi khác là bệnh “hậu ấu trùng thuỷ tinh”. Khi tôm xuất hiện các triệu trứng trên sẽ kèm theo khả năng bơi kém, một số lượng lớn tôm sẽ chìm xuống đáy.

Tôm nhiễm bệnh TPD

Gan tôm ít lipid, ống gan biến dạng khi nhiễm TPD

Ở Trung Quốc, bệnh TPD chủ yếu ảnh hưởng đến ấu trùng tôm thẻ chân trăng giai đoạn 6–12 ngày tuổi (PL6 - PL12). Đáng chú ý, giai đoạn ấu trùng 4 đến 7 ngày tuổi (PL4-PL7) có nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn các giai đoạn khác. Ngày thứ 2 kể từ khi phát hiện ra những cá thể có dấu hiệu nhiễm bệnh, tỷ lệ nhiễm bệnh của đàn tôm đã có thể lên đến 60%. Những trường hợp bệnh ở mức độ nặng, tỷ lệ nhiểm bệnh có thể lên đến 90-100% vào ngày thứ 3.

Một số farm nuôi tôm thịt ở miền Nam Việt Nam ghi nhận tôm giống nhiễm bệnh sau khi thả 1 ngày, tỷ lệ chết lên đến 80 – 90%.

Cho đến nay bênh TPD vẫn chưa có biện pháp điều trị đặc hiệu, chủ yếu vẫn là phòng bệnh.

Bài viết này đưa ra một số biện pháp phòng bệnh TPD được tổng hợp từ kinh nghiệm của các nhà khoa học, cá doanh nghiệp, người nuôi tôm tại Trung Quốc và Việt Nam. Những biện pháp này được ghi nhận có kết quả tích cực, giảm rủi ro cho người nuôi tôm thẻ chân trắng trong lúc chờ đợi các biện phát đặc hiệu được phát minh ra.

Kiểm tra chất lượng giống trước khi thả nuôi

Bà con nên chọn tôm giống khoẻ mạnh có tuổi > P12.

Bà con nên chọn mua giống tại các cơ sở có cam kết tôm không nhiễm TPD, có bảo hành giống với loại bệnh này.

Hiện nay, các nhà khoa học đã chế tạo ra các test kit có thể kiểm tra tôm nhiễm bệnh TPD. Các sản phẩm này đã được thương mại hoá trên thị trường. Một số đơn vị trong nước đã có dịch vụ kiểm tra nhiễm bệnh TPD, do đó bà con nên gửi mẫu đi kiểm tra trước khi mua giống song song với kiểm tra các bệnh nguy hại khác như EMS, EHP, WSSV…

Vệ sinh ao nuôi trước vụ nuôi và thực hành an toàn sinh học

Bà con có thể sử dụng các loại diệt khuẩn chất lượng khác đang bán trên thị trường Việt Nam để xử lý ao nuôi, trại nuôi trước khi thả tôm

Lưu ý:

• Tốt nhất bà con nên lấy mẫu bùn, nhớt bám trên đáy ao và đường ống đi kiểm tra PCR
• Thường xuyên sát trùng dụng cụ, phương tiện, bảo hộ lao động của công nhân ra vào trại

Bà con nên tuân thủ quy trình xử lý nước an toàn sinh học từ ao lắng, ao xử lý, ao sẵn sàng cho đến ao xử lý nước thải

Xử lý nước đầu vào bằng chất diệt khuẩn đặc hiệu

Polyhexamethylene biguanide (PHMB) là một hoá chất khử trùng được nghiên cứu và phát triển trong những năm gần đây. Nhờ có đặc tính diệt khuẩn mạnh, kích ứng thấp, độc tính thấp, nồng độ thấp và khử trùng nhanh, PHMB có thể nhanh chóng tiêu diệt các vi khuẩn có hại như vi khuẩn Gram - âm, đặc biệt là Vibrio parahaemolyticus trong nước biển. Sản phẩm dạng bột, có bán trên thị trường. Diệt khuẩn trong quá trình xử lý nước đầu vào nuôi tôm cho hiệu quả tốt đối với việc phòng bệnh TPD.

Sử dụng vi sinh ức chế vi khuẩn Vibrio

Tại Trung Quốc, một số người dân nhận thấy rằng việc sử dụng các chế phẩm vi sinh mật độ cao và hoạt lực tốt có thể làm giảm mức độ lây nhiễm bệnh mờ đục trên tôm.

Xác định được nguyên nhân gây bệnh TPD là Vibrio parahaemolyticus, do vậy

bà con nên chọn sử dụng chế phẩm có các dòng vi sinh vật ức chế sự phát triển của Vibrio parahaemolyticus. Hai phương thức được kết hợp đồng thời gồm sử dụng vi sinh xử lý môi trường nước và loại trộn vào thức ăn tăng cường miễn dịch cho tôm ăn.

Ở Việt Nam có rất nhiều sản phẩm vi sinh, bà con nên chọn các sản phẩm có chất lượng của các công ty có uy tín trên thị trường.

Các sản phẩm trộn vào thức ăn tăng cường miễn dịch cho tôm và ức chế vi khuẩn Vibrio như: VIB pro..

Các sản phẩm sử lý môi môi trường ao nuôi như: Pond Pro, BZT Pro…

Định kỳ kiểm tra sức khoẻ gan, ruột tôm bằng Pro-Lab

Bà con nên định kỳ lấy mẫu tôm gửi cho các phòng Lab của các công ty nhờ kiểm tra tình trạng sức khoẻ gan, ruột tôm để có biện pháp xử lý kịp thời.

Các farm nuôi cần đầu tư phòng Lab, máy móc và nhân sự phù hợp để việc kiểm tra sức khoẻ của tôm được thường xuyên, nhanh chóng và hiệu quả.

Bài viết của AFC